Nowelizacja specustawy. Zmiany dla obywateli Ukrainy

Wygaszanie świadczenia

Jedną z kluczowych zmian dla uchodźców z Ukrainy jest likwidacja artykułu 13 specustawy, na podstawie którego możliwa jest wypłata świadczenia pieniężnego w wysokości 40 złotych za dobę dla osób, które zapewniły uchodźcom zakwaterowanie i wyżywienie w swoich domach. Powyższe świadczenie może zostać przyznane za okres do dnia 30 czerwca 2024 roku.

Wniosek o świadczenie składa się w terminie miesiąca od ostatniego dnia okresu objętego wnioskiem, nie później niż do dnia 31 lipca 2024 roku.

Nie będzie możliwości uzyskania świadczenia z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy na dotychczasowych zasadach za okres po 30 czerwca 2024 r.

Zakwaterowanie zbiorowe

Po 30 czerwca bieżącego roku ustawa przewiduje możliwość zapewnienia przez wojewodę zakwaterowania zbiorowego, za które uznaje się zakwaterowanie w obiekcie, w którym przebywa co najmniej 10 osób lub w obiektach będących własnością lub przedmiotem trwałego zarządu jednostek sektora finansów publicznych, i całodziennego wyżywienia zbiorowego.

Ponadto, istnieje możliwość podpisania przez jednostki samorządu terytorialnego umów z osobami, które w obecnej chwili kwaterują uchodźców na podstawie art. 13 ustawy pomocowej. Sytuacja ta dotyczy wyłącznie miejsc, w których zakwaterowane będzie więcej niż 10 osób i zależy od indywidualnej oceny organu. Przy podejmowaniu decyzji o podpisywaniu umowy bierze się pod uwagę realną sytuację osób zamieszkujących dane miejsce i ocenia możliwość ich usamodzielnienia się. Konieczność podpisania umowy powinna być podyktowana szczególnymi potrzebami uchodźców, jak np. niepełnosprawność czy przewlekła choroba. Co istotne – stawka za osobę na dzień nie może przekraczać 40 zł, tak jak było w przypadku zakwaterowania na podstawie artykułu 13 specustawy.

Warunek dotyczący minimalnej liczby osób w obiektach nie musi zostać zachowany jedynie w przypadku zapewnienia zakwaterowania i całodziennego wyżywienia w obiektach będących własnością lub przedmiotem trwałego zarządu jednostek sektora finansów publicznych, i całodziennego wyżywienia zbiorowego lub na podstawie umowy z organizacją pożytku publicznego, która istnieje minimum 24 miesiące i zapewnia zakwaterowanie wyłącznie osobom, które:

• posiadają orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności lub orzeczenie, o którym mowa w art. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 100 i 173)
• sprawują opiekę nad osobami, o których mowa w powyżej
• ukończyły: w przypadku kobiet – 60 rok życia, w przypadku mężczyzn – 65 rok życia

Poza wskazanymi powyżej sytuacjami nie przewidziano odstępstw od tej reguły, co oznacza, że w przypadku, gdy z ośrodka, w którym przebywa 10 osób w czasie okresu rozliczeniowego wyjedzie jedna osoba, nie będzie podstaw do wypłaty świadczenia za pozostałe 9 osób przebywające w tym czasie w ośrodku.

Zostało niewiele czasu

Z uwagi na powyższe zmiany, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Tczewie prosi osoby zdecydowane na zakwaterowanie w obiekcie zakwaterowania zbiorowego o zgłoszenie takiej potrzeby w terminie do 18 czerwca br. Po tym dniu, lista zostanie przekazana Wydziałowi Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego.

Obecnie w województwie pomorskim jest ok. 1000 wolnych miejsc w uruchomionych obiektach i ewentualne rodziny uchodźców będą do nich przydzielane w zależności od bieżących możliwości kwaterunkowych. Wcześniejsze przydzielenie do obiektów zbiorowego zakwaterowania pozwoli uniknąć chaosu w punkcie recepcyjnym w Gdańsku, do którego uchodźcy trafią jeżeli się nie usamodzielnią i będą wymagali dalszego korzystania ze zorganizowanego zakwaterowania.

Gdy wyczerpie się dostępna baza wolnych miejsc, zostanie uruchomiona rezerwa w postaci miejsc zbiorowego zakwaterowania organizowanych w halach sportowych.

Udział w kosztach wsparcia zakwaterowania zbiorowego

Zmianie ulegną również zasady partycypacji osób zakwaterowanych w kosztach wsparcia w obiektach zakwaterowania zbiorowego.

Po upływie 120 dni od dnia pierwszego wjazdu obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wojewoda oraz określone w ustawie podmioty mogą zapewnić pomoc, w zakresie zakwaterowana zbiorowego i wyżywienia, w przypadku posiadania przez obywatela Ukrainy numeru PESEL oraz pokrycia przez niego lub jego opiekuna, z góry, 50% kosztów tej pomocy, nie więcej niż 40 zł za osobę dziennie, a w przypadku małoletnich, na których pobierane jest świadczenie wychowawcze, części kosztów tej pomocy w wysokości 15 zł za osobę dziennie.

Po upływie 180 dni od dnia pierwszego wjazdu obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wojewoda oraz określone w ustawie podmioty mogą zapewnić pomoc, w zakresie zakwaterowana zbiorowego i wyżywienia, w przypadku posiadania przez obywatela Ukrainy numeru PESEL oraz pokrycia przez niego lub jego opiekuna, z góry, 75% kosztów tej pomocy, nie więcej niż 60 zł za osobę dziennie, a w przypadku małoletnich, na których pobierane jest świadczenie wychowawcze, części kosztów tej pomocy w wysokości 15 zł za osobę dziennie.

Powyższe zasady nie dotyczą obywateli Ukrainy, którzy:

• posiadają orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności umiarkowanym i znacznym lub orzeczenie równoważne, o którym mowa w art. 5 pkt 1–2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 44)
• ukończyli: w przypadku kobiet – 60. rok życia, w przypadku mężczyzn – 65. rok życia
• są kobietami w ciąży lub osobami wychowującymi dziecko do 12 miesiąca życia, na podstawie przedstawionych dokumentów;
• samotnie sprawują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej opiekę nad trojgiem i więcej dzieci, o ile przynajmniej jedno z dzieci nie ukończyło 14. roku życia, na podstawie przedstawionych dokumentów;
• są małoletnim w pieczy zastępczej lub są małoletnimi, na których nie jest pobierane świadczenie wychowawcze;
• otrzymali zgodę właściwego miejscowo wojewody na zwolnienie z partycypacji w kosztach pomocy ze względu na swoją trudną sytuację życiową

Wojewoda oceniając, na podstawie złożonego wniosku, możliwość zwolnienia z partycypacji w kosztach pomocy osób znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej, kieruje się względami humanitarnymi.

Cała rozmowa z Michałem Kremerem (zastępcą dyrektora ds. administracyjnych i świadczeń rodzinnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tczewie) jest dostępna poniżej: