Znowu używamy więcej plastiku. Kaucje zmienią nasze nawyki?

Znów używamy więcej plastiku – wynika z badania Instytutu IQS na potrzeby ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej #rePETujemy

W 2020 roku niemal 80 proc. Polaków deklarowało, że ogranicza zużycie plastiku w codziennym życiu. W 2021 roku ten odsetek spadł do 72 proc. Niektórzy wiążą to z pandemią. Kolejne zaskoczenie: mniej uczestników badania (odpowiednio 37 do 29 proc.) określało tworzywa sztuczne jako bardziej szkodliwe dla środowiska niż inne materiały, np. papier czy szkło. Doceniamy natomiast to, że plastikowe opakowania nadają się do recyklingu.

Na podobnym mniej więcej poziomie pozostały natomiast sposoby na ograniczenie zużycia tworzyw sztucznych, głównie przez używanie toreb wielorazowych na zakupach, segregację odpadów czy niekorzystanie z jednorazowych sztućców.

Za to aż 64 proc. ankietowanych pozytywnie ocenia projekt ustawy wprowadzającej powszechny system kaucyjny dla butelek na napoje PET do 3 litrów. Uważają, że powinien być wdrożony już wcześniej.

Segregacja śmieci

W badaniu IQS zdecydowana większość jego uczestników uważa, że segregowanie śmieci pomaga chronić środowisko. 66 proc. Polaków deklaruje, że segreguje wszystkie odpady.  Prawie 30 proc. przyznaje jednak, że sortuje tylko część odpadów: szkło, papier i tworzywa sztuczne.

Dlaczego? Najczęstsze odpowiedzi wskazane przez uczestników badania to:

• wysokie opłaty za wywóz śmieci i związany z tym brak chęci do poświęcania dodatkowego czasu na ich sortowanie (32 proc.)
   
• brak miejsca w mieszkaniu na dodatkowe kosze (30 proc.)
   
• brak w okolicy odpowiednich koszy do wyrzucania posegregowanych odpadów (26 proc.)
   
• zapominanie o segregacji odpadów (18 proc.).

System kaucyjny

Przypomnijmy, na początku czerwca Jacek Ozdoba, wiceminister klimatu i środowiska, przedstawił założenia systemu kaucyjnego. Po wielu głosach krytycznych do projektu wprowadzono dużo zmian.

Obejmie on – oprócz butelek z tworzywa sztucznego do 3l – puszki aluminiowe (do 1 litra), a  także szklane butelki jednorazowego użytku o pojemności do 1,5 litra.

Włączenie do systemu kaucyjnego szklanych butelek jednorazowego użytku o pojemności do 1,5l ma pomóc rozwiązać problem zanieczyszczania środowiska tzw. małpkami. W przypadku nieobjęcia ich systemem kaucyjnym istniałoby też ryzyko przechodzenia producentów z butelek wielokrotnego użytku na jednorazowe, czego chcemy uniknąć.

- wyjaśnił na stronie gov.pl wiceminister Ozdoba

Ważną zmianą jest także to, że o wysokości kaucji zdecyduje minister w drodze rozporządzenie (według projektu miał to być w gestii przedsiębiorców). 

Ustawa określi maksymalną stawkę kaucji, natomiast stawki dla poszczególnych rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym będą określone w rozporządzeniu.

Zaproponowane przepisy zobowiązują każdy sklep o powierzchni handlowej powyżej 100 mkw. do odbierania pustych opakowań i do zwrotu kaucji. Mniejsze sklepy będą mogły odbierać te opakowania i zwracać kaucję na zasadzie dobrowolności. Natomiast wszystkie będą zobowiązane do pobierania kaucji.

Niebawem poznamy poprawiony projekt ustawy.