Czy praca zdalna zostanie z nami na dłużej? Wady i zalety pracy z domu [ROZMOWA]

Z badania przeprowadzonego przez MC2 Innovations, Hays Poland i Uniwersytet SWPS wynika, że większość pracowników pozytywnie ocenia okres pracy zdalnej i swoją efektywność. Jako największe wyzwanie wskazali zaburzoną równowagę pomiędzy życiem prywatnym i zawodowym (43%) oraz brak bezpośredniego kontaktu ze współpracownikami (37%). Na liście wyzwań pojawiły się także samotność i poczucie izolacji (25%) oraz brak wyznaczonego miejsca do pracy (17%). W rozmowie z agencją Newseria Biznes mówi Joanna Kotzian, współzałożycielka Well.hr.:

Problematyczne staje się też łączenie obowiązków służbowych i rodzinnych:

Pierwsza kwestia to rzeczywiście samo środowisko pracy, które nie jest takie, jak to oferowane w firmach, czyli nie mamy biurka spełniającego wszystkie zasady ergonomii, nie mamy odpowiedniego krzesła. Najczęściej pracujemy po prostu w fotelach, czasem nawet w łóżkach, w kuchni gdzieś pomiędzy talerzami, czy garnkami, jednocześnie przyrządzając obiad. Więc to są te wszystkie ograniczenia dotyczące środowiska pracy, które przekładają się na nasz dobrostan fizyczny.

Natomiast druga kwestia to jest oczywiście taki dobrostan psychiczny pracownika, wynikający z tego, że albo pracujemy w izolacji i to ma wpływ na nasze samopoczucie, bo tym bardziej dopadają nas różne lęki, mamy mniejsze szanse, żeby dopytać o coś szybko kolegi, często on jest nieuchwytny wtedy, kiedy go potrzebujemy. Nie jest takie proste wyjście na lunch, zazwyczaj ten lunch jemy po prostu przy biurku, czy w miejscu, w którym pracujemy, co też ma bardzo negatywny wpływ na nasze takie nawyki żywieniowe. I właśnie dużo mniej się ruszamy, nawet to przejście na przystanek było często taką pożądaną formą ruchu, która rekompensowała np. brak innego rodzaju aktywności sportowej, teraz to po prostu w dużej części nam zabrała pandemia.

Natomiast kolejną kwestią jest ta praca z rodziną, często wyglądająca w ten sposób, że na małej powierzchni musi się zmieścić i dopchać do komputera partner, partnerka, mąż, żona, no i wreszcie dzieci, które np. potrzebują komputera, aby wykonywać zadania, aby spotkać się z nauczycielami podczas nauczania zdalnego. I jeszcze jedna kwestia, dzieci mniejsze potrzebują opieki, nie jesteśmy im w stanie wytłumaczyć, że teraz mama, tata pracują. Jest to bardzo frustrujące, oczywiście przekłada się na samopoczucie pracowników i sprawia, że nie czują się ani dobrymi pracownikami często, ani dobrymi rodzicami w takiej sytuacji i stąd ta pomoc dla nich jest bardzo potrzebna.

- Joanna Kotzian

Jedną z korzyści pandemii jest docenienie kwestii związanych ze zdrowiem psychicznym. Jeszcze dwa lata temu był to w Polsce temat nieporuszany:

Jeszcze 2 lata temu to był temat kompletnie w Polsce nie ruszany, tymczasem w krajach anglosaskich był to temat absolutnie pierwszoplanowy. W Wielkiej Brytanii mamy ministra ds. samotności w rządzie, temat wellbeingu psychicznego jest, tak jak powiedziałam, w firmach absolutnym priorytetem, bo organizacje dostrzegają zmiany w charakterze wykonywanej przez nas pracy, różne wyzwania poznawcze, które się pojawiły wraz z cyfryzacją, automatyzacją naszego środowiska pracy i zmiany społeczne, które mają przełożenie na nasz wellbeing.

Tutaj w Polsce wydaje się, że pandemia przyniosła taki wzrost świadomości właśnie w tym zakresie. Czyli pracodawcy dostrzegli, że poza tym, że właśnie należy zadbać o aktywność sportową, że należy zadbać o zdrowie pracowników, co stale jest ważne, to jednak trzeba też sprawić, aby to środowisko pracy było być może mniej stresujące, albo, żeby wesprzeć pracowników w realizacji coraz trudniejszych zadań i właśnie wykonywanych pod coraz większą presją czasu i różnych innych wyzwań, które się z tym wiążą, więc to będzie taka korzyść z pandemii, którą wszyscy odniesiemy.

Przewiduje się, że nawet po zakończeniu pandemii, praca zdalna będzie coraz bardziej powszechna:

I jeszcze jedna kwestia to jest kwestia upowszechnienia się pracy zdalnej, bo tak jak powiedziałam, ona ma swoje bardzo poważne wady z punktu widzenia dzisiejszego naszego funkcjonowania, przede wszystkim taką, że działamy nieco pod przymusem. To nie jest nasz wybór, tylko to jest wybór pracodawcy wynikający z różnego typu obostrzeń i konieczności izolowania pracowników. Natomiast w momencie, kiedy wrócimy już do normalnego trybu pracy, okaże się, że na tę pracę zdalną przeszły firmy, które wcześniej nie odważyły się zrobić tego przez wiele lat, przeszły także instytucje publiczne, przeszły organizacje, w których wcześniej wydawało się, że to jest absolutnie niemożliwe, przeszły urzędy. Więc, jeśli sytuacja wróci do normy, to może się okazać, że właśnie ta praca zdalna jest rozwiązaniem tańszym dla wielu pracodawców, bo nie trzeba wynajmować biur o tak dużej powierzchni, że jest rozwiązaniem przyjaznym dla pracowników, jeśli jest ich wyborem, a nie koniecznością.

Gdy coraz częściej słyszymy o pracy zdalnej warto podkreślić, że okres pandemii i lockdownu jest też szczególnie trudny dla osób, które nie mają możliwości przejścia na tryb zdalny, a w wielu z nich potęguje się obawa o zakażenie siebie lub bliskich. Jak zauważają eksperci lęki związane z pandemią, opieką nad dziećmi mają też pracownicy na produkcji czy w sieciach handlowych. Oni także muszą sobie poradzić z obecną sytuacją. Niektóre firmy wdrożyły specjalne zasady bezpieczeństwa, część z nich wprowadziła dodatki dla osób, które nie mogą pracować zdalnie. Niektóre sieci handlowe zwalniały ze świadczenia pracy kobiety w ciąży albo pracowników starszych, żeby nie narażać ich na niebezpieczeństwo zakażenia.

To też były działania bardzo wartościowe z punktu widzenia właśnie wellbeingu i takie świadome i świadczące o tym, że pracodawca myśli o tym, co się z ludźmi dzieje. No i właśnie to wsparcie psychologiczne, które nagle okazało się takim hitem wellbeingu, nagle zrobiło się bardzo duże zapotrzebowanie na psychologów, bo po pierwsze, ludzie nie radzą sobie sami ze sobą, a po drugie, w momencie, kiedy gdzieś na małej powierzchni duża część rodziny się skupia i musi sobie to środowisko ogarnąć, to nagle się okazuje, że dzieci mają różnego typu problemy, że współmałżonkowie, czy sam pracownik, więc potrzebne jest to wsparcie także psychologiczne dla innych członków rodziny, i to też firmy rzeczywiście wdrażają w tej chwili.

[...] Tak jak telemedycyna się upowszechniła w ostatnim czasie, to też takie telekonsultacje z psychologami, z psychoterapeutami. Więc najczęściej to ma taką formę, czasem rozmów telefonicznych, ale częściej właśnie takich spotkań na Zoomie, czy innym tego rodzaju komunikatorze.